W dniu 6 lutego Zakon Krzyżacki obchodzi swoje święto założycielskie - Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Właśnie w dniu 6 lutego 1191 r. papież Klemens III wziął pod swoją opiekę tak nazwane bractwo szpitalne, które za osiem lat miało stać się zakonem rycerskim. W tym dniu modlitwy wszystkich członków Zakonu kierują się w kierunku Patronki Zakonu, a krzyżacki brewiarz proponuje czytanie fragmentu Konstytucji dogmatycznej Kościoła "Lumen Gentium", uchwalonej podczas Soboru Watykańskiego II (1962-1965). Tekst odnosi się właśnie do Matki Chrystusa: 

 

Błogosławiona zaś Dziewica z racji daru i roli boskiego macierzyństwa, dzięki czemu jednoczy się z synem Odkupicielem, i z racji swoich szczególnych łask i darów związana jest głęboko także z Kościołem: Boża Rodzicielka jest, jak uczył już św. Ambroży, pierwowzorem (typus) Kościoła, w porządku mianowicie

Koronacja Marii - Malbork. Zamek Wysoki, portal północny kaplicy św. Anny

wiary, miłości i doskonałego zjednoczenia z Chrystusem. W tajemnicy bowiem Kościoła, który sam także słusznie nazywany jest matką i dziewicą, Błogosławiona Dziewica Maryja przodowała najdoskonalej i osobliwie, stając się wzorem dziewicy i zarazem matki. Wierząc bowiem i będąc posłuszną, zrodziła na ziemi samego Syna Boga Ojca, i to nie znając męża, Duchem Świętym zacieniona, niby nowa Ewa, która nie dawnemu wężowi, lecz wysłannikowi Boga dała wiarę nie skażoną żadnym wątpieniem. Zrodziła zaś Syna, którego Bóg ustanowił pierworodnym między wielu braćmi (Rz 8,29), to znaczy między wiernymi, w których zrodzeniu i wychowywaniu współdziała swą miłością macierzyńską.

 

I oto Kościół, rozważając Jej tajemniczą świętość i naśladując Jej miłość oraz spełniając wiernie wolę Ojca, dzięki przyjmowanemu z wiarą słowu Bożemu sam także staje się matką: przez przepowiadanie bowiem i chrzest rodzi do nowego i nieśmiertelnego życia synów z Ducha Świętego poczętych i z Boga zrodzonych. I on także jest dziewicą, która nieskazitelnie i w czystości dochowuje wiary danej Oblubieńcowi, a naśladując Matkę Pana swego, mocą Ducha Świętego zachowuje dziewiczo nienaruszoną wiarę, mocną nadzieję i szczerą miłość.

 

A podczas gdy Kościół w osobie Najświętszej Maryi Panny już osiąga doskonałość, dzięki której istnieje nieskalany i bez zmazy (por. Ef 5,27), chrześcijanie ciągle jeszcze starają się usilnie o to, aby przezwyciężając grzech wzrastać w świętości, dlatego wznoszą oczy ku Maryi, która świeci całej wspólnocie wybranych jako wzór cnót. Rozmyślając o Niej zbożnie i przypatrując się Jej w świetle Słowa, które stało się człowiekiem, Kościół ze czcią głębiej wnika w najwyższą tajemnicę Wcielenia i coraz bardziej upodabnia się do swego Oblubieńca. Albowiem Maryja, która wkroczywszy głęboko w dzieje zbawienia łączy w sobie w pewien sposób i odzwierciedla najważniejsze treści wiary, gdy jest sławiona i czczona, przywołuje wiernych do Syna swego i do Jego ofiary oraz do miłości Ojca. Kościół zaś, zabiegając o chwałę Chrystusa, staje się bardziej podobny do swego wzniosłego Pierwowzoru, postępując ustawicznie w wierze, nadziei i miłości oraz szukając we wszystkim woli Bożej i będąc jej posłusznym. Stąd też i w swojej apostolskiej działalności Kościół słusznie ogląda się na Tę, co zrodziła Chrystusa, który po to począł się z Ducha Świętego i narodził z Dziewicy, aby przez Kościół także w sercach wiernych rodził się i wzrastał. Ta zaś Dziewica w życiu swoim stała się przykładem owego macierzyńskiego uczucia, które ożywiać winno wszystkich współpracujących dla odrodzenia ludzi w apostolskim posłannictwie Kościoła.

błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia, pokoju Świętej Nocy oraz prostej radości pasterzy spieszących do Dzieciątka w żłóbku. 

Niech Nowy Rok przyniesie wiele radosnych chwil oraz dobre ludzkie kontakty, jak też zdrowie. Niech da nam życiodajną siłę wypływającą z obecności Boga w naszym życiu, którego miłość do ludzi uchwytna jest w tym Dziecięciu. 

 

Błogosławionych Świąt!

+ Frank Bayard OT

Wielki Mistrz

W dniach 16-18 listopada 2018 r. odbyły się w Wiedniu uroczystości związane z przyjęciem święceń opackich przez 66. wielkiego mistrza, Franka Bayarda OT. Warto wspomnieć, że w tym roku zaproszenia kierowane były jedynie drogą elektroniczną, a zaoszczędzone w ten sposób środki w wysokości (1500 Euro), zostały przekazane kardynałowi Christophowi Schönbornowi, arcybiskupowi Wiednia i rycerzowi honorowemu Zakonu Krzyżackiego z przeznaczeniem na cele charytatywne. Podobnie nowy wielki mistrz postąpił zresztą przy okazji wysyłania życzeń bożonarodzeniowych. 

 

Uroczystości rozpoczęły się w piątek (16 XI) modlitwą za zmarłych członków Zakonu w krypcie cesarskiej

Fot. Dr. MIchael Schörnig Fam OT

Habsburgów kościoła kapucynów w Wiedniu. Nazajutrz, w katedrze św. Szczepana w obecności sióstr i braci, familiarów i rycerzy honorowych, jak też zaproszonych gości miała miejsce msza św., której głównym celebransem był wspomniany kardynał Schönborn. On także przedstawił nowo wybranego wielkiego mistrza i wygłosił kazanie. Jedno z czytań zostało wzięte z księgi proroka Izajasza 43,1 " Nie lękaj się [...] Tyś moim", z którego zaczerpnięta została dewiza OJca Franka - "Noli timere - meus es tu". 

 

 

 

Następnie nastąpiły przyrzeczenia nowego wielkiego mistrza i modlitwa z wezwaniem świętych patronów. Ojciec Frank pokornie leżał na czerwonym dywanie w prezbiterium wspaniałej wiedeńskiej świątyni, po

Fot. Dr. MIchael Schörnig Fam OT

czym otrzymał zakonne statuty (Ordensbuch), odnoszące się do władzy w Zakonie oraz  mitrę i pastorał symbolizujące władzę opata. Na koniec wielki mistrz Bayard podziękował kardynałowi Schönbornowi, swojej mamie oraz wszystkim, którzy przygotowali uroczystość i na nią przybyli. Powtórzył swoje przyrzeczenia służby Kościołowi i Zakonowi oraz poprosił o modlitwę za zgromadzenie i jego członków. 

 

W niedzielę (18 XI) w zakonnym kościele pw. św. Elżbiety świeżo wyświęcony opat generalny odprawił mszę św. W dzień po rocznicy śmierci jednej z głównych patronek Zakonu Ojciec Frank nawiązał do aktualności jej charyzmatu w dzisiejszym świecie i porównał ja do św. Teresy z Kalkuty. Uroczysta liturgia zakończona została spotkaniem zakonnej rodziny w pomieszczeniach urzędu wielkiego mistrza.         

W czasie 546. posiedzenia Rady Generalnej Zakonu, 8 października 2018 r., wielki mistrz Frank Bayard OT powołał (za zgodą Rady) nową sekretarz generalną. Została nią Siostra Maria Gratia Rotter, działająca do tej pory w niemieckiej prowincji Zakonu Krzyżackiego, ale angażująca się także w sprawy dotyczące całego Zakonu. 

Nowym ekonomem generalnym został mianowany przeor prowincji niemieckiej, Ojciec Christoph Kerr. To bardzo ważna funkcja, bowiem ekonom zarządza całością majątku Zakonu i doradza wielkiemu mistrzowi w sprawach gospodarczych. Ważne jest więc doświadczenie w bankowości oraz działalności gospodarczej w "Ordenswerke", jakie posiada Ojciec Christoph,  jak też w pracy na rzecz całego Zakonu. Za poprzedniego wielkiego mistrza działał on bowiem w komisji prawnej.

Warto przy okazji dodać, że prokuratorem generalnym przy Stolicy Apostolskiej jest Ojciec Laurentius Meisner, który dodatkowo sprawuje funkcję zastępcy wielkiego mistrza Franka. 

wielkiego mistrza. Dr. Bruno Platter OT po 18 latach pełnienia urzędu wielkiego mistrza złożył swoje insygnia, tzn. płaszcz, krzyż i pierścień. Tym samym, ze względu na wiek,  zrezygnował z kandydowania na następną kadencję, a więc stało się jasne, że Zakon będzie miał nowego wielkiego mistrza. Został nim ojciec Frank Bayard OT, dotychczasowy generalny ekonom Zakonu oraz szef Centralnego Archiwum zakonu Krzyżackiego w Wiedniu (DOZA). Kadencja nowego wielkiego mistrza potrwa sześć lat.

Ustępującemu wielkiemu mistrzowi dziękujemy za wielokrotnie doświadczaną życzliwość, zaangażowanie i serce oraz wielokrotną obecność w Polsce. Zapewniamy o naszej modlitwie, którą otaczamy także ojca Franka:  

 

Modlitwa w intencji nowowybranego wielkiego mistrza (źródło: Rituale des Deutschen ordens)

 

Panie, nasz Boże, Ty prowadzisz swój lud przez posługę kapłanów. Daj naszemu bratu Frankowi łaskę wierności i posłuszeństwa Twojej woli, aby przez swoje życie i urząd wysławiał Ciebie w Twoim Synu Jezusie Chrystusie, który w jedności z Duchem Świętym żyje i króluje na wieki. Amen. 

W sobotę, 23 kwietnia świętowaliśmy w Kwidzynie 775 lat diecezji pomezańskiej oraz wspominaliśmy św. Dorotę z Mątowów. Już po raz piąty w Muzeum w Kwidzynie, oddziale Muzeum Zamkowego w Malborku odbyło się Sympozjum Dorotańskie. 

 

Dzień rozpoczął się od mszy św. w katedrze kwidzyńskiej, o godz. 9.00.Odprawił ją biskup elbląski Jacek Jezierski, który w kazaniu przypomniał historię diecezji pomezańskiej, której sukcesorką jest diecezja elbląska. O godz. 10.00, tradycyjnie przy pełnej sali, od słowa

Fot. Hubert Cyzman

skierowanego przez wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego, dra Bruno Platera OT do biskupa Jezierskiego, rozpoczęła się konferencja. Jej program przedstawiał się następująco:  

 

Rozpoczęcie sympozjum – powitanie Wprowadzenie - dr Justyna Liguz

Krajobraz miejski Pomezanii w średniowieczu  - prof. dr hab. Roman Czaja (UMK Toruń)

Zamek w Kwidzynie w czasach bł. Doroty (w późnym średniowieczu)-  dr hab. Janusz Trupinda (Muzeum Zamkowe w Malborku)

Romańska kruchta przy kwidzyńskiej katedrze? - prof. dr hab. T. Torbus (UG Gdańsk)

 

Czy Biblia pauperum była księgą dla analfabetów? - ks. prof. dr hab. R. Knapiński (KUL Lublin)

Krzyżackie kapituły katedralne w średniowiecznych Prusach (XIII-XVI). Uwagi o ustroju i składzie osobowym - dr hab. Radosław Biskup (UMK Toruń)

Kult eucharystyczny w zakonie krzyżackim – o życiu religijnym w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach - prof. dr hab. W. Rozynkowski (UMK Toruń)

Sylwetka duchownego diecezji pomezańskiej późnego średniowiecza w świetle Statutów Synodalnych -  ks. prof. dr hab. Wojciech Zawadzki (UKSW Warszawa)

Promocja książki dr hab. Marty Kowalczyk „Bł. Dorota z Mątów” -  ks. prof. dr hab. Wojciech Zawadzki (UKSW Warszawa)

Maj to bodaj najpiękniejszy miesiąc roku, a w dodatku poświecony Najświętszej Marii Pannie. Matka Chrystusa jest patronką Zakonu Krzyżackiego i jest w nim darzona szczególną czcią. Nic dziwnego zatem, że w całej Europie bracia zakonni odprawiali nabożeństwa majowe, a siostry, rycerze honorowi i familiarzy uczestniczyli w nich aktywnie. Msze św. nie były jednak jedyną formą aktywności. Familiarzy organizowali  pielgrzymki do miejscu kultu maryjnego. Baliwat austriacki na przykład w liczbie ponad 20 familiarów  udał się na cały dzień kościoła "Maria auf der Heide" w miejscowości Frauenkirchen (region Seewinkel), znanego ośrodka pielgrzymkowego, gdzie Maria czczona jest w XIII-wiecznej figurze Marii z Dzieciątkiem i cudownym wizerunku Madonny. Barokową bazyliką opiekują się franciszkanie, którzy mają tam swój klasztor. 

Z kolei komturia "An Enns und Salzach" udała się do innego miejsca pielgrzymkowego "Maria Scharten" w regionie górnej Austrii. Chrześcijanie pielgrzymują tam już od 600 lat. Trasę pielgrzymki wypełniły teksty medytacji i modlitwa. 

Jeszcze inny pomysł miała komturia "Am Rhein und Main". Pewnego majowego popołudnia familiarzy z rodzinami spotkali się w Städel Museum we Frankfurcie nad Menem aby obejrzeć niektóre spośród 409 przedstawień maryjnych, jakie znajdują się w tamtejszych zbiorach. Podziwiano działa Fra Angelico, Jana van Eyck, Rogiera van der Weyden i Lucasa Cranacha starszego. Wizycie towarzyszył fachowy komentarz historyka sztuki, poruszający także zagadnienia duchowe. Dzień zakończyło nabożeństwo majowe w kościele krzyżackim w Sachssenhausen oraz wspólna kolacja w ogrodzie należącym do zakonnego konwentu. Takie dni to budowanie wspólnoty.

 

 

Miesiąc maj kończył się w tym roku wyjątkowo pięknie - Uroczystością Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. 

I znowu familiarzy dopisali obecnością i byli bardzo aktywni w swoich parafiach. W wielu miejscach  w Europie, w procesjach Bożego Ciała widać było charakterystyczne postaci w płaszczach: bożogrobców, rycerzy maltańskich, joannitów oraz familiarów Zakonu Krzyżackiego. W Polsce jest to obca tradycja, ale przecież w procesji biorą udział wszystkie stowarzyszenia i bractwa działające przy parafiach, więc może kiedyś zobaczymy także w naszym kraju przedstawicieli bractw nawiązujących do tradycji zakonów rycerskich? Może także w naszych procesjach pójdą świeccy (mężczyźni i kobiety) w czarnych płaszczach oraz księża w czarnych mucetach ozdobionych czarnym krzyżem na białym tle? 

W Sali Rycerskiej zamku Bouzov odbyła się 28 kwietnia 2018 r. inwestytura familiarskiego Baliwatu Czech, Moraw i Śląska. Kolejnym familiarem został Ondrej Podhorny. Uroczystość, z udziałem wielkiego mistrza, dr. Bruno Plattera OT, braci zakonnych i familiarów oraz licznych wiernych została przygotowana z dużym wyczuciem, a jej odświętny charakter nie przeszkadzał w modlitwie i skupieniu. Niewątpliwie sprzyjał temu  wystrój dawnego zamku krzyżackiego, zawierający liczne odniesienia do historii Zakonu i jego charyzmatu. Zamek, będący własnością Zakonu Krzyżackiego od 1696 r., w latach 1896-1912 zyskał wspaniały neogotycki charakter. Całość nadzorował i finansował wielki mistrz, arcyksiążę Eugeniusz von Habsburg (1863-1954), a wykonywał architekt, Georg von Hauberisser.

 

W tej wyjątkowej scenerii kandydat złożył ślubowanie, w którym zobowiązał się do dawania świadectwa wiary poprzez aktywne życie ukierunkowane na potrzeby bliźniego. Otrzymał różaniec, krzyż i płaszcz, jako znaki przynależności do Instytutu Familiarów Zakonu Krzyżackiego.

 

Zwieńczeniem uroczystości była piękna czeska pieśń religijna do św. Wacława,tzw. Svatováclavský chorál, którego korzenie sięgają XII w.:

Svatý Václave, vévodo české země,

kníže náš, pros za nás Boha, svatého Ducha!

Kriste eleison.

Ty jsi dědic české země, rozpomeň se na své plémě,

nedej zahynouti nám ni budoucím, svatý Václave!

Kriste eleison.

Pomoci my tvé žádáme, smiluj se nad námi,

utěš smutné, zažeň vše zlé, svatý Václave!

Kriste eleison.

Nebeské jest dvorstvo krásné, blaze tomu, kdo tam dojde,

v život věčný, oheň jasný svatého Ducha.

Kriste eleison.

Maria, Matko žádoucí, tys Královna všemohoucí,

prosiž za nás, za křesťany, svého Syna, Hospodina!

Kriste eleison.

Andělé svatí nebeští, račte nás k sobě přivésti,

tam, kde chvála nepřestává věčného Boha.

Kriste eleison.

Všichni svatí, za nás proste, zahynouti nám nedejte,

svatý Víte, svatý Norberte, svatý Zikmunde, svatý Prokope,svatý Vojtěše,

svatý Jene Nepomucký, svatá Ludmilo, svatá Anežko, svatá Zdislavo,

svatý Václave!

Kriste eleison.

Bohu Otci chválu vzdejme, svatým křížem se žehnejme:

Ve jménu Otce i Syna jeho i Ducha svatého.

Kriste eleison.

 

Kandydatowi życzymy wielu łask Bożych oraz siły i wytrwałości w służbie bliźnim a czeskim familiarom kolejnych kandydatów.