Święci i patroni

Główną patronką Zakonu Krzyżackiego jest Najświętsza Maria Panna. Zakon czci ją szczególnie 6 lutego, podczas święta Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Data jest pamiątką wzięcia pod papieską opiekę przez Klemensa III. młodego bractwa szpitalnego, powstałego pod Akkonem, z którego później powstał Zakon Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Wydarzenie to miało miejsce 6 lutego 1191 r.
 
 Początek pierwotnej Reguły krzyżackiej, ok. 1290 (Deutschordens Zentralarchiv) - źródło: Die Regeln des Deutschen Ordens in Geschichte und Gegenwart, hrsg. v. E. Volgger OT, Lana 1985.
Malbork, wschodni szczyt kościoła zamkowego, współczesna rekonstrukcja średniowiecznej figury Marii z Dzieciątkiem. Fot. B. i L. Okońscy
Uosobieniem pierwotnego charyzmatu Zakonu, polegającego na opiece nad chorymi i potrzebującymi oraz bezinteresownej pomocy bliźnim jest następna patronka - św. Elżbieta z Turyngii (Węgierska).Była córką króla Węgier Andrzeja II i Gertrudy, siostry św. Jadwigi Śląskiej (+1243 r.). Została poślubiona Ludwikowi IV., landgrafowi Turyngii, który w 1227 r., po sześciu latach małżeństwa) zginął w czasie wyprawy krzyżowej. Elżbieta z zamku Wartburg, przeniosła się do Eisenach, a później do Marburga, gdzie oddała się bez reszty pomocy chorym i potrzebującym. Tam ufundowała szpital, w którym z oddaniem pracowała, zostałą tercjarką św. Franciszka. Żyła w skrajnym ubóstwie i wkrótce zmarła (w nocy z 16 na 17 listopada 1231 r.). W 1235 r. za przyczyną swojego szwagra, Konrada z Turyngii, późniejszego wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego została ogłoszona przez papieża Grzegorza IX świętą (27 maja). Nad jej grobem w Marburgu, Zakon wybudował kościół jej imienia, który wkrótce stał się sławny za przyczyną dziejących się tam cudów. za przyczyną św. Elżbiety położony w Hesji Marburg uznawany jest za duchową stolicę Zakonu Krzyżackiego.
 
 Początek pierwotnej Reguły krzyżackiej, ok. 1290 (Deutschordens Zentralarchiv) - źródło: Die Regeln des Deutschen Ordens in Geschichte und Gegenwart, hrsg. v. E. Volgger OT, Lana 1985.
św. Elżbieta z Turyngii, 1385–1390, Malbork, kościół pw. św. Jana Chrzciciela. Fot. J. Trupinda
Św. Jerzy, czczony w Kościele od IV w. jest nie tylko patronem rycerzy, ale także wszystkich wojowników walczących za wiarę oraz wszystkich ludzi zmagających się ze złem. O nim samym w zasadzie nie wiadomo nic pewnego. Był zapewne rzymskim legionistą i poniósł śmierć w czasie prześladowań chrześcijan za cesarza Dioklecjana na początku IV w. Bardzo dobrze udokumentowany jest za to jego kult, zwłaszcza w Kościele Wschodnim, który bardzo szybko uznał go za wielkiego męczennika za wiarę. Zakon Krzyżacki wybrał go na swojego patrona, bowiem jest symbolem uwolnienia kraju od bałwochwalstwa i nawrócenia na wiarę chrześcijańską. jest wzorem codziennej wierności wierze i nieustępliwego zmagania się ze złem.
 
 Początek pierwotnej Reguły krzyżackiej, ok. 1290 (Deutschordens Zentralarchiv) - źródło: Die Regeln des Deutschen Ordens in Geschichte und Gegenwart, hrsg. v. E. Volgger OT, Lana 1985.
św Jerzy z kościoła w Starej Kościelnicy, 1380–1390, Malbork, kościół św. Wawrzyńca w Malborku. Fot. Marienburg Baujahr.
Życie Świętej (w Polsce czczonej jako błogosławiona) mistyczki i rekluzy, Doroty z Mątowów (25.01.1347 Mątowy Wielkie - 25.06.1394 Kwidzyn) związane było z państwem krzyżackim w Prusach. Jej przewodnikiem duchowymi i spowiednikamim byli krzyżaccy kapłani Johann von Marienwerder OT i Johannes Ryman von Christburg OT. Z krzyżackim księżmi stykała się już wcześniej, w Gdańsku, a sam Zakon był promotorem jej procesu beatyfikacyjnego, który rozpoczął się w 1404 r. Został on przerwany jeszcze w średniowieczu, ale póżniej próbowano go wznowi w XV i XVI w., co udało się ostatecznie dopiero w 1955 r. W 1976 r. papież Paweł VI dokonał aprobaty heroiczności cnót i odwiecznego kultu Doroty i włączył Dorotę do grona świętych Kościoła.
 
 Początek pierwotnej Reguły krzyżackiej, ok. 1290 (Deutschordens Zentralarchiv) - źródło: Die Regeln des Deutschen Ordens in Geschichte und Gegenwart, hrsg. v. E. Volgger OT, Lana 1985.
św. Dorota z Mątowów, obraz współczesny, Kwidzyn, katedra, tzw. cela św. Doroty. Fot. ze zbiorów własnych
• Dorota, matka dziewięciorga dzieci, całe życie doświadczała wizji przez co cierpiało jej “normalne”, rodzinne życie. Pielgrzymowała m.in. do Akwizgranu i Rzymu, prowadziła bardzo surowe życie, pokutowała i pościła W 1391 r., po śmierci ośmiorga dzieci i męża oraz oddaniu ostatniej córki, Gertrudy do klasztoru benedyktynek w Chełmnie, Dorota przeniosła się z Gdańska do Kwidzyna, gdzie zamieszkała na przedzamczu zamku podporządkowanej Zakonowi Krzyżackiemu kapituły pomezańskiej. W 1393 r. została zamurowana w celi przy katedrze kwidzyńskiej. Jej objawienia spisał Johannes von Marienwerder, który był także autorem jej żywota - pierwszej drukowanej książki w Prusach, która ukazała się w Malborku w 1492 r. Dorota bardzo szybko zasłynęła licznymi cudami i powszechnie uznana została za patronkę Prus zakonnych. Jako taka jest też czczona w Zakonie krzyżackim.
JT