Krzyż na białym płaszczu

W Regule Braci Zakonu Krzyżackiego czytamy: 

Każdy brat związany jest na zawsze z Zakonem znakiem Krzyża. Czarny Krzyż na białym tle istnieje dla nas symbolem zwycięstwa Chrystusa nad mocą ciemności i śmierci. {…] W nim znajdujemy nasze zbawienie, zmartwychwstanie i życie, w nim zostaliśmy wybawieni i uwolnieni (por. Gal, 6, 14). Pod tym znakiem miłości Bożej chcemy pomagać ludziom i prowadzić ich do Chrystusa. Krzyż jest dla nas siłą i mocą w życiu, pociechą i ufnością w godzinie śmierci, honorem i sławą w wieczności (rozdz. 63). 

Krzyż jest znakiem rozpoznawczym naszego Zakonu. Jesteśmy naznaczeni tą pieczęcią. Dlatego bracia, którzy złożyli śluby wieczyste noszą go na białym płaszczu, a bracia, którzy złożyli śluby czasowe - na czarnym. Bracia noszą także Krzyż na znak profesji (rozdz. 64)

Także, kiedy bracia są w drodze „powinni ten znak miłości w postaci odznaki nosić w sposób widoczny, także przez przykład dobrych czynów i budującej mowy pokazywać i świadczyć tym samym, że Bóg jest w nich i z nimi (rozdz. 66).

Czarny krzyż na białym płaszczu to zatem symbol misji dzisiejszego Zakonu i definicja życia jego członków, nawiązujący wprost do Męki Chrystusa. W tych dniach warto o tym pamiętać zwłaszcza, że na przestrzeni dziejów był wielokrotnie wykorzystywany bez zgody zgromadzenia i stał się symbolem wojny oraz przemocy, okrucieństw i zdrady. To po części także dziedzictwo średniowiecza i epoki wypraw krzyżowych. Krzyżami oznaczani byli krzyżowcy oraz członkowie zakonów rycerskich, czyli ludzie trudniący się profesją militarną. Krzyż, symbol miłości, pokory i oddania został więc już w końcu XI wieku powiązany z działalnością militarną. Mało znane jest przypuszczenie, że członkowie pierwszego zgromadzenia szpitalnego,  powstałego pod

Strój brata krzyżackiego z 1606 r. - źródło: Deutscher Orden 3-2023

Akką, po jego oficjalnym uznaniu przez papieża Klemensa III w 1191 r. nosili białe płaszcze, ale bez krzyża. Ten pojawił się po przekształceniu zgromadzenia w zakon rycerski w latach 1198-1199 r. „Opowieść o pierwocinach Zakonu Niemieckiego” (tzw. Narratio) mówi o tym, że właśnie wtedy templariusze zgodzili się na używanie przez Krzyżaków ich płaszcza. Z innych źródeł wiemy, że już od 1210 r. Protestowali przeciwko używaniu go przez Zakon Krzyżacki? Chodziło m.in. o rozpoznawalność na placu boju, kwestię przypisywania rzeczywistych zasług wojennych. Wygląda więc na to, że templariuszom nie przeszkadzał biały płaszcz noszony przez szpitalników, a interweniowali dopiero wtedy, kiedy pojawił się na płaszczach innego zakonu rycerskiego i zaczął być używany w boju. 

Wspomniany spór między zakonami zakończył w 1221 r. papież Honoriusz III, zezwalając Krzyżakom na noszenie białego płaszcza z czarnym krzyżem. 

Na temat Krzyża zakonnego na przestrzeni dziejów przeczytać można interesujący artykuł Anniki Seebauer w czasopiśmie  "Deutscher Orden", nr 3-2023: "Schwarzes Kreuz auf weissem Grund. Der Deutsche Orden und das Kreuz mit dem Kreuz". 

 

Z krzyżackich kalendarzy w tym tygodniu … (15)

 

Kalendarz średniowieczny

7 marca - Wspomnienie - św. Perpetuy i Felicyty, męczennic

12 marca - Duplex - św. Grzegorza Wielkiego, papieża

17 marca - Wspomnienie - św. Gertrudy. Dziewicy

18 marca - Wspomnienie - św. Aleksandra - biskupa i męczennika

21 marca - IX lekcji - św. Benedykta, opata

 

Kalendarz współczesny

4 marca - Wspomnienie dowolne - św. Kazimierza, królewicza

6 marca - Wspomnienie dowolne - św. Fridolina z Säckingen, mnicha

7 marca - Wspomnienie obowiązkowe -  św. Perpetuy i Felicyty, męczennic

8 marca - Wspomnienie dowolne - św. Jana z Gott 

9 marca - Wspomnienie dowolne - św. Brunona z Kwerfurtu, biskupa Magdeburga; św. Franciszki Rzymianki

14 marca - Wspomnienie dowolne - św. Matyldy, żony króla Henryka I

15 marca - Wspomnienie dowolne - św. Klemensa Marii Hofbauera, zakonnika

18 marca - Wspomnienie dowolne - św. Cyryla z Jerozolimy, biskupa

19 marca - Święto - św. Józefa, oblubieńca Marii

To święto ma dla Zakonu Krzyżackiego szczególne znaczenie. W środę, 6 czerwca 1866 r. Ojciec Peter Rigler (1796-1873) zawierzył żeńskie domy zakonne w Lanegg i Lanie (obydwa w Południowym Tyrolu) oraz  całe zgromadzenie opiece św. Józefa. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w Regule sióstr w 1866 r. oraz braci w 1871. Od 1903 r. jest obchodzone w Zakonie święto św. Józefa, opiekuna krzyżackich konwentów. Początkowo było obchodzone w trzecią niedzielę po Wielkanocy, a dziś 19 marca. 

23 marca - Wspomnienie dowolne - św. Turibio z Mongrovejo, biskupa Limy

 
 

Z krzyżackich kalendarzy w tym tygodniu … (14)

 

Kalendarz średniowieczny

18 lutego - III lekcje - św. Symeona, biskupa i męczennika

24 lutego - Duplex - św. Mateusza, apostołaApollonii, dziewicy

1 marca - Wspomnienie - św. Albina z Angers, biskupa i mnicha

 

Kalendarz współczesny

17 lutego - Wspomnienie dowolne: Siedmiu Świętych założycieli Zakonu Serwitów NMP

21 lutego- Wspomnienie dowolne - św. Piotra Damianiego, biskupa i doktora Kościoła

23 lutego - Wspomnienie obowiązkowe - św. Polikarpa, biskupa Smyrny, męczennika

24 lutego - Święto - św. Mateusza, apostoła

27 lutego - Wspomnienie dowolne - św. Grzegorza z Nareku, opata i doktora Kościoła

 

Z krzyżackich kalendarzy w tym tygodniu … (13)

 

Kalendarz średniowieczny

5 lutego - IX lekcji - św. Agaty, dziewicy i męczennicy

6 lutego - Wspomnienie - św. Wedasta i Amanda biskupów, św. Doroty, dziewicy

9 lutego - Wspomnienie - św. Apollonii, dziewicy

10 lutego - Wspomnienie - św. Scholastyki, dziewicy

 

Kalendarz współczesny

5 lutego - Wspomnienie obowiązkowe: św. Agaty. męczennicy

6 lutego- Święto Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie

8 lutego - Wspomnienie dowolne - św. Hieronima Emiliani, św. Józefiny Bakhita

10 lutego - Wspomnienie obowiązkowe - św. Scholastyki

 

Przyszłość Zakonu

W święto patronackie Zakonu Niemieckiego - Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie przypominamy kilka myśli z ciekawego artykułu Ojca Norberta Thüxa OT, członka Rady Generalnej i mistrza nowicjatu, jaki ukazał się w czasopiśmie „Deutscher Orden” (1-2023). Tekst traktuje właśnie o przyszłości Zakonu w kontekście zmian, jakie dokonują się w dzisiejszym świecie, kryzysu w Kościele, braku powołań, ogólnej niepewności i braku stabilizacji na świecie. W taki warunkach Zakon jest bardzo potrzebny, ale dotykają go problemy personalne. Wśród sióstr zakonnych w

 

prowincjach austriackiej, czesko-słowackiej, słoweńskiej, południowo-tyrolskiej i niemieckiej  sióstr jest coraz mniej i są coraz starsze. Średnia wieku przekroczyła już 70 lat. Bardziej stabilna jest sytuacja w prowincjach męskich: południowo-tyrolskiej, czesko-słowackiej i niemieckiej, gdzie liczba braci jest wystarczająca i są oni jeszcze w sile wieku. Jednak i tu rysuje się niebezpieczeństwo „dziury pokoleniowej”. Na zaproszenie wielkiego mistrza do Wiednia przyjechała zakonna młodzież: z południowego Tyrolu, Austrii i Czech oraz Słowacji przyjechało po jednym kleryku, z Niemiec - trzech. Do tego przyjechało trzech młodych kapłanów: jeden z Austrii i dwóch z Niemiec. Nie przyjechała żadna młoda kobieta. 

Sytuacja jest więc poważna. W trzech z pięciu prowincji żeńskich i dwóch z pięciu męskich istnieje pilna potrzeba działania, aby zapewnić w przyszłości zakonowi osobowe bezpieczeństwo. 

Od jakiegoś czasu trwają już intensywne prace nad znalezieniem rozwiązania. Wielki mistrz rozmawia z przeorami, radami prowincji i Radą Generalną i pojawiły się pierwsze propozycje. Siostry zakonne funkcjonować będą dalej jako inkorporowany instytut zakonny w oparciu o dwa ośrodki: w Lanie (Tyrol Południowy) i Pasawie (Niemcy). Liczba męskich prowincji zostanie zredukowana do trzech. To oczywiście wywołuje już wiele niepewności, pytań, w przyszłości przysporzy wielu trudności formalno-administracyjnych. Nie maj jednak odwrotu, Zakonu musi się zmieniać. 

Zdaniem Ojca Norberta kluczem do powodzenie i dalszego rozwoju Zakonu Krzyżackiego jest znalezienie balansu między tradycją, otwartością na nowe oraz praktykowaniem miłości. Szansą jest bowiem „zarządzanie wiedzą”, mądrością starszych braci i sióstr, ale także wsłuchanie się w głos młodych, korzystanie z ich entuzjazmu, energii i talentów. Do tego współpraca i życie wspólnotowe, które mogą wzmocnić zgromadzenie i jego członków. 

Oczywiście przyszłość Zakonu związana jest tylko z dopływem nowych pokoleń braci i sióstr, ale strukturalna reforma Zakonu może go zaktywizować  i stworzyć warunki do pojawienia się młodych ludzi chcących „pomagać i leczyć” (Helfen und Helen).   

 

Z krzyżackich kalendarzy w tym tygodniu … (12)

Kalendarz średniowieczny

30 stycznia - Wspomnienie - św. Macieja, biskupa

1 lutego - III lekcje - św. Ignacego, biskupa i męczennika

2 lutego - Totum duplex - Oczyszczenia Najświętszej Marii Panny

3 lutego - III lekcje - św. Błażeja, biskupa i męczennika 

 

Kalendarz współczesny

31 stycznia - Wspomnienie obowiązkowe: św. Jana Bosko

2 lutego- Święto Ofiarowania Pańskiego 

3 lutego - Wspomnienie dowolne - św. Ansgara, biskupa Hamburga i Bremy; św. Błażeja , biskupa Sebasty, męczennika

 

Z krzyżackich kalendarzy w tym tygodniu … (11)

Kalendarz średniowieczny

22 stycznia - IX lekcji - św. Wincentego, męczennika

23 stycznia - Wspomnienie - św. Emerencjany, dziewicy 

24 stycznia - III lekcje - św. Tymoteusza, biskupa i męczennika

25 stycznia - Semi duplex - Nawrócenia św. Pawła

26 stycznia - Wspomnienie - św. Polikarpa, biskupa i męczennika

27 stycznia - III lekcje - św. Jana Chryzostoma

 

Kalendarz współczesny

22 stycznia - Wspomnienie dowolne: św. Wincentego, biskupa i męczennika

23 stycznia - Wspomnienie dowolne - bł. Henryka Suzo, zakonnika i mistyka

24 stycznia - Wspomnienie obowiązkowe - św. Franciszka Salezego, biskupa Genewy

25 stycznia - Święto - Nawrócenia św. Pawła

26 stycznia - Wspomnienie obowiązkowe - św. Tymoteusza i św. Tytusa, biskupów

27 stycznia - Wspomnienie dowolne - św. Anieli Merici, założycielki sióstr urszulanek.

 

Z krzyżackich kalendarzy w tym tygodniu … (10)

Kalendarz średniowieczny

10 stycznia - Wspomnienie - św. Pawła,  pierwszego eremity z Teb

13 stycznia - IX lekcji - oktawa Święta Objawienia Pańskiego; wspomnienie św. Hilarego, biskupa Poitiers  i św. Remigiusza z Reims, biskupa

14 stycznia - III lekcje - św. Feliksa z Nori, prezbitera

15 stycznia - III lekcje - św. Maura, opata, ucznia św. Benedykta z Nursji. 

16 stycznia - III lekcje - św. Marcelego, papieża i męczennika

17 stycznia - III lekcje - św. Antoniego, opata

18 stycznia - III lekcje - św. Pryski, dziewicy i męczennicy. 

20 stycznia - IX lekcji - św. Fabiana i Sebastiana. męczenników

 

 

Kalendarz współczesny

8 stycznia - Wspomnienie dowolne: św. Seweryna,mnicha w Norikum

13 stycznia - Wspomnienie dowolne - św. Hilarego, biskupa Poitiers

17 stycznia - Wspomnienie obowiązkowe - św. Antoniego, mnicha

20 stycznia - Wspomnienie dowolne - św. Fabiana, papieża, męczennika i św. Sebastiana, męczennika.   

 

Z krzyżackich kalendarzy w tym tygodniu … (9)

Kalendarz średniowieczny

2 stycznia - III lekcje - oktawa św. Szczepana - Duplex - św. Tomasza Apostoła 

3 stycznia - III lekcje - oktawa św. Jana Apostoła i Ewangelisty 

4 stycznia - III lekcje - oktawa Świętych Niewiniątek

6 stycznia - Totum duplex - Święto Objawienia Pańskiego 

 

Kalendarz współczesny

2 stycznia - Wspomnienie obowiązkowe: Św. Bazylego Wielkiego i św. Grzegorza z Nazjanzu - biskupów i doktorów Kościoła

3 stycznia - Wspomnienie dowolnego - Najświętszego Imienia Jezus - cześć okazywana imieniu Jezusa bierze swój początek ze średniowiecza i było kultywowane przede wszystkim przez franciszkanów. Tajemnicę tego dnia dobrze opisuje fragment Listu do Filipian (2, 9-11):

Dlatego też Bóg Go nad wszystko wywyższył i darował Mu imię ponad wszelkie imię, aby na imię Jezusa zgięło się każde kolano istot niebieskich i ziemskich i podziemnych. I aby wszelki język wyznał, że Jezus Chrystus jest PANEM- ku chwale Boga Ojca.

6 stycznia - Święto Objawienia Pańskiego

 

Z krzyżackich kalendarzy w tym tygodniu … (8)

Kalendarz średniowieczny

21 grudnia - Duplex - św. Tomasza Apostoła 

26 grudnia - Totum duplex - św. Szczepana, pierwszego męczennika 

27 grudnia - Totum duplex - św. Jana Apostoła i Ewangelisty

28 grudnia - Semi duplex - Świętych Niewiniątek

29 grudnia - IX czytań - św. Tomasza, biskupa i męczennika

 

Kalendarz współczesny

23 grudnia - Wspomnienie dowolne - św. Jana z Krakowa (Jana Kantego 1390-1473). Profesor Akademii Krakowskiej, kanonik kapituły przy kolegiacie św. Floriana w Krakowie. Życzliwy studentom, wszystkim potrzebującym i ubogim był tytanem pracy, którą łączył z pobożnością i modlitwą. Został pochowany w kościele św. Anny, obok ambony na której wygłaszał kazania. został kanonizowany 16 lipca 1767 roku przez papieża Klemensa XIII.

26 grudnia - Święto - św. Szczepana, pierwszego męczennika 

27 grudnia - Święto - św. Jana Apostoła i Ewangelisty

28 grudnia - Święto - Niewinnych Dzieci 

29 grudnia - Wspomnienie dowolne - św. Tomasza Becketa, arcybiskupa Canterbury